Nyuma y’amezi 9 ashyinguwe, papa wa kiliziya Gatolika yategetse ko atabururwa agacibwa urubanza

Mu mateka y’amadini ku isi, by’umwihariko Kiliziya Gatolika, habayeho igikorwa kidasanzwe cyabereye i Roma mu kinyejana cya 9, aho Papa Stefanus wa Gatandatu yategetse ko bataburura mugenzi we, Papa Formosus, yari amaze gusimbura ngo acibwe urubanza. Iki gikorwa cyiswe “Urubanza rw’Umurambo” (Cadaver Synod) ni kimwe mu bintu biteye urujijo n’ubwoba byabayeho muri Kiliziya.

Papa Formosus

Papa Formosus yavukiye mu mwaka wa 816 muri Italia. Yabaye Papa kuva mu 891 kugeza mu 896. Mbere yo kuba Papa, yari umwepisikopi wa Porto n’umudipolomate ukomeye wa Kiliziya, aho yoherezwaga inshuro nyinshi mu butumwa bw’amahoro no kwagura ubukirisitu mu Burayi, cyane cyane muri Bulgaria.

Ibikorwa by’ingenzi yakoze harimo kugerageza kunga impande zari zihanganye mu Butaliyani n’ubundi bwami bw’i Burayi. Yashyize imbere gukomeza ubwigenge bwa Kiliziya Gatolika mu miyoborere ya politiki. Nyamara, yagize abanzi benshi kubera imyanzuro ye, by’umwihariko abakomoka mu muryango w’aba-Spoleto bari bafite ijambo mu Butaliyani.

Nyuma yo gutanga mu 896, yasimbuwe n’abandi bapapa, ariko ubuyobozi bwe bwakomeje gutera impaka.

Papa Stefanus wa Gatandatu

Papa Stefanus wa Gatandatu yabaye Papa mu 896 nyuma ya Papa Boniface wa Gatandatu. Yari ashyigikiwe cyane n’umuryango w’aba-Spoleto, wari waranze ubuyobozi bwa Papa Formosus. Stefanus yafashe icyemezo kidasanzwe cyo gukoresha urubanza rurimo n’umurambo wa Papa Formosus.

Yategetse ko umurambo wa Papa Formosus utabururwa, wicazwa ku ntebe imbere y’inama y’abepiskopi, awushinja ibyaha birimo kwicaza abandi bepiskopi ku ntebe zabo mu buryo bunyuranyije n’amategeko. Umurambo we wambitswe imyenda y’icyubahiro, ariko nyuma y’urubanza, yamburwa ayo myenda, ibihango bye biraseswa, maze umurambo we uterwa mu ruzi rwa Tiber.

Iki gikorwa cyateje impaka ndende muri Kiliziya, ndetse Papa Stefanus wa Gatandatu yaje gukurwa ku butegetsi, arafungwa ndetse aricwa nyuma y’igihe gito. Abamusimbuye basubije ishema rya Papa Formosus, ibikorwa bye birasubizwaho, naho icyemezo cya Stefanus gifatwa nk’ikosa rikomeye mu mateka ya Kiliziya.

Impamvu n’Ingaruka

Urubanza rw’Umurambo rwatewe ahanini n’amakimbirane ya politiki n’ubutegetsi muri Roma n’Ubutaliyani. Ibi byerekanye uko Kiliziya y’icyo gihe yari ifitanye isano ikomeye na politiki, bikaba byaragize ingaruka mbi ku isura yayo. Nyuma y’igihe, Kiliziya yagerageje gutandukanya imiyoborere y’amadini n’iya politiki, nubwo byasabye ibinyejana byinshi.

Inkuru ya Papa Formosus na Papa Stefanus wa Gatandatu igaragaza uburyo abantu bashobora gukoresha ubutegetsi uko babyumva, ndetse ikanerekana akaga ko kuba ubuyobozi bw’idini bwashorwa mu makimbirane ya politiki. Ni isomo rikomeye ku mateka ya Kiliziya Gatolika n’andi madini ku isi.